Đàn sếu

Tôi lợi dụng chính phản hồi của mình để tặng chị Hoài và talawas một bài ca tiễn biệt – bài “Đàn sếu”. Xin mời nghe Mark Bernes ca bài này tại đây. Những hình ảnh của video footage được trích từ phim “Khi đàn sếu bay qua” (Летят журавли) (1957) do Tatyana Samoilova và Alexei Batalov đóng vai chính.

Tôi mường tượng talawas như một trong những người lính của bài ca này – những người đã chẳng ngã xuống đất, mà biến thành sếu trắng cất cánh bay lên trời.



Đàn sếu

Thơ: Rasul Gamzatov
Nhạc: Yan Frenkel
Dịch tiếng Việt (19/9/2007): Nguyễn Đình Đăng

Tôi thường nghĩ đôi khi bao người lính
Không trở về từ bãi chiến trường xa
Đã chẳng chịu vùi thây trong lòng đất
Mà hiện hình thành sếu trắng bay qua.

Từ thuở ấy đến giờ bao năm tháng
Sếu vừa bay vừa thảng thốt gọi ta
Có phải vậy mà ta thường lặng lẽ
Ngước mắt buồn nhìn trời thẳm bao la?

Bay bay mãi ôi cánh chim vẫy mỏi
Xuyên sương mù, ngày sẽ lụi tàn thôi
Giữa bầy sếu chợt hé ra khoảng nhỏ
Phải chăng là một chỗ để cho tôi?

Rồi sẽ tới cái ngày tôi cùng sếu
Trôi giữa màu xanh thắm của thiên thu
Từ mây trắng cất tiếng chim tôi gọi
Những bạn bè trên mặt đất âm u.

Tôi thường nghĩ đôi khi bao người lính
Không trở về từ bãi chiến trường xa
Đã chẳng chịu vùi thây trong lòng đất
Mà hiện hình thành sếu trắng bay qua.

Nguyên văn lời tiếng Nga:

ЖУРАВЛИ

Музыка Я. Френкеля
Слова Р. Гамзатова

Мне кажется порою, что солдаты,
С кровавых не пришедшие полей,
Не в землю нашу полегли когда-то,
А превратились в белых журавлей.

Они до сей поры с времён тех дальних
Летят и подают нам голоса.
Не потому ль так часто и печально
Мы замолкаем, глядя в небеса?

Летит, летит по небу клин усталый,
Летит в тумане на исходе дня,
И в том строю есть промежуток малый,
Быть может, это место для меня.

Настанет день, и с журавлиной стаей
Я поплыву в такой же сизой мгле,
Из-под небес по–птичьи окликая
Всех вас, кого оставил на земле.

Мне кажется порою, что солдаты,
С кровавых не пришедшие полей,
Не в землю нашу полегли когда-то,
А превратились в белых журавлей…

Boris Pasternak - Làm người nổi tiếng

Nguyễn Đình Đăng dịch

Thân mến tặng chị Phạm Thị Hoài và talawas bản tôi dịch bài thơ của Boris Pasternak dưới đây như một lời chia tay (*). Đây là một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của Pasternak. Ông đã viết bài thơ này năm 1956 – năm ông hoàn thành tiểu thuyết “Doctor Zhivago”.

Boris Pasternak (1890 - 1960)

Hay ho gì mà làm người nổi tiếng.

Điều đó không nâng bạn cao lên.

Lo làm chi cất hồ sơ tích trữ,

Trước bản thảo của mình run rẩy kêu rên.

Mục đích sáng tạo là đem mình dâng hiến,

Đâu phải tiếng ồn ào hay sự thành công.

Thật nhục nhã khi mình vô giá trị,

Lại thành lời đàm tiếu của đám đông.

Nhưng hãy sống chẳng tự xưng tự huyễn,

Sống làm sao để khi đến cuối cùng

Nghe thấu lời tương lai đang kêu gọi,

Gửi tình yêu vào vũ trụ mênh mông.

Cũng cần phải bỏ lửng vài quãng trống

Trong số phận mình, không phải giữa văn thơ,

Những đoạn, những chương của một đời ta sống

Nguệch ngoạc gạch ra ghi dấu bên lề.

Và hãy sống chôn vùi vào quên lãng,

Giấu bước chân mình trong im lặng vô danh,

Như cảnh vật giấu mình trong sương khói,

Đâu thấy gì giữa mờ ảo vô minh.

Những kẻ khác sẽ lần theo dấu vết

Nối gót ta trên đường của ta đi,

Nhưng tự ta, ta chẳng cần phân biệt

Thất bại – thành công, nào có khác nhau chi?

Và không được, dù một giây ngắn ngủi

Từ bỏ niềm tin, phản bội chính ta,

Không lụi tàn, chỉ sống không lụi tàn, chỉ sống

Không lụi tàn cho đến lúc đi xa.

_______________

Dịch từ nguyên văn tiếng Nga, Борис Пастернак “Быть знаменитым некрасиво”, Tokyo 30/10/2010

Bản tiếng Việt © 2010 Nguyễn Đình Đăng

(*) talawas là tờ báo mạng do nhà văn Phạm Thị Hoài sáng lập năm 2001, ngừng hoạt động ngày 3/11/2010.

Mộ Boris Pasternak tại Peredelkino (Nga)