Nguyễn Đình Đăng
Trong bài “Chuyên nghiệp… nghiệp dư và cách đưa tin mập mờ” tôi đã viết “Trường âm nhạc Việt Nam (nay là HVANQGVN) đã có công đào tạo Đặng Thái Sơn trong những năm ông học sơ cấp và trung cấp piano tại Việt Nam.” Trong bài phản hồi “Đọc Nguyễn Đình Đăng (và nhớ đến Rumpelstilzchen)” tác giả Trịnh Hữu Tuệ đã dùng tới 6 câu để khẳng định lại điều tôi đã viết trong một câu nói trên. Song, điều này không đảo ngược sự thật mà tôi đã phân tích là: “Giải nhất cuộc thi Chopin mà Đặng Thái Sơn đoạt năm 1980 phải được coi là thành tựu của Nhạc viện mang tên Tchaikovsky của Nga, nơi ông Sơn theo học 3 năm trước khi đoạt giải, và các giáo sư Nga của ông, thì mới đúng.” Tiếc thay, trong bài phỏng vấn tại TT&VH không có từ nào cho Nhạc viện Tchaikovsky của Nga! Sự nhập nhằng này trong văn cảnh bài phỏng vấn dễ khiến cho những ai không biết rõ câu chuyện, nhất là những người sinh sau 1980, có thể lầm tưởng rằng Đặng Thái Sơn được đào tạo hoàn toàn tại trường Âm nhạc Việt Nam, rồi từ đó được cử sang Ba Lan thi Chopin và đoạt giải, như các em học sinh HVANQGVN mới đây đi Jakarta thi rồi đoạt giải vậy, cho dù tầm cỡ các cuộc thi này là hoàn toàn khác nhau.Về cuộc thi piano quốc tế mang tên Chopin, nguyên văn trả lời của bà Trần Thu Hà là như sau: “Mặc dù NSND Đặng Thái Sơn khi tham gia cuộc thi Chopin mới ở tuổi 22, nhưng cuộc thi đó được đánh giá là cuộc thi chính quy dành cho người lớn.” Đọc câu này, tôi hiểu là “Đặng Thái Sơn tuy còn rất trẻ nhưng đã tham gia và đoạt giải tại một cuộc thi dành cho người lớn.” Sự thực thì không phải như vậy như tôi đã giải thích trong bài.
Về cuộc thi âm nhạc tại Jakarta cũng như vài cuộc thi khác về âm nhạc hay các ngành khác, cách đưa tin của TT&VH nói riêng và nhiều tờ báo khác trong nước nói chung mập mờ ở chỗ chỉ nói đến người Việt Nam đoạt giải mà không nói rõ bối cảnh của toàn bộ giải[1]. Người đọc sẽ có cảm giác khác nếu được biết chi tiết về vị trí của cuộc thi cũng như kết quả của tất cả các thí sinh đoạt giải (piano) như tôi đã trích dẫn trong bài.
Về vị trí của HVANQGVN, độ ngắn dài của bài phỏng vấn không thể được viện dẫn làm lý do biện hộ cho những khẳng định thiếu bằng chứng, nhất là những khẳng định tuyệt đối (categorical statement) như “Việt Nam có nền âm nhạc cổ điển đứng đầu khu vực” hay “HVANQGVN là trường hàng đầu trong khu vực” [2]. Ngoài ra, người đọc phải hiểu là khu vực nào đây? Đông Dương (Việt Nam, Lào, Campuchia), Đông Nam Á, Đông Á, hay châu Á? Theo tôi hiểu thì ở đây là Đông Nam Á (vì cuộc thi tại Jakarta là có tên là ASEAN International Concerto Competition). Song, bà Hà lại nói: “Một số cuộc thi diễn ra ở khu vực Đông Nam Á, nhưng thực ra là mở rộng cả châu Á (trong đó có sự tham gia của các nước như Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc).” Cần lưu ý rằng đoạn cuối cùng được đánh dấu hoa thị (*) trong bài phỏng vấn (nói về việc HVANQGVN thừa hưởng hệ thống đào tạo thời Xô-viết XHCN) là do TT&VH thêm vào sau khi bài viết của tôi đã được đăng. Copy bản đầu tiên của bài phỏng vấn mà tôi đang lưu giữ không có phần này. Việc có một số học sinh đoạt giải thưởng tại các cuộc thi âm nhạc, Olympiad về toán học, vật lý, hoá học không phải là bằng chứng rằng một quốc gia có nền âm nhạc, toán học, vật lý, hoá học đứng hàng đầu khu vực hay quốc tế. Đề tài này đã được nhiều tác giả nói đến trên báo trong và ngoài nước nên tôi không bàn tới ở đây nữa.
Nói về vai trò của HVANQGVN, Trịnh Hữu Tuệ chú thích thêm: “Thậm chí, chúng ta tự hỏi số phận của ông Sơn – với một người bố như vậy trong một thời kỳ như vậy – sẽ ra sao nếu không có Nhạc viện Hà Nội.” Dễ thấy đó là một cách đặt ngược vấn đề đã nêu trong bài của tôi và nhiều bài khác về Đặng Thái Sơn: “Số phận của ông Sơn sẽ ra sao nếu không gặp giáo sư Isaac Katz và nhạc viện Tchaikovsky?”[3] Trịnh Hữu Tuệ còn nhắc tới Bùi Công Duy (sinh 1981) như công dân Việt Nam từng đoạt giải nhất cuộc thi Tchaikovsky dành cho thiếu niên (1997), nhưng lại quên không cho người đọc biết rằng “Bùi Công Duy là một trong những điển hình hiếm hoi của giới trẻ Việt Nam đã được đào tạo một cách bài bản ở chiếc nôi đào tạo về âm nhạc lớn nhất thế giới. Ngay từ 10 tuổi Duy đã sang Nga học.”[4] Cũng theo bài báo tại Phong Cách: “Với Bùi Công Duy thì hình như `ngay cả cách suy nghĩ cũng một nửa là của người Nga’, vì 14 năm được đào tạo tại Nga và cả vì sự cảm hoá của những người thầy, người bạn.” Bùi Công Duy từ Nga về nước năm 2005 khi anh 24 tuổi. Như vậy giải nhất cuộc thi Tchaikovsky dành cho thiếu niên mà Bùi Công Duy đã đoạt năm 16 tuổi cũng là thành tựu của nhạc viện ở Nga.
Đọc các phản biện như thế này, bỗng dưng tôi nhớ tới những buổi tập tranh luận (bằng tiếng Anh) mà con trai tôi và các bạn của cháu tham gia khi cháu còn học cao học, tức lớp 10 – 12 ở Nhật (Hiện nay cháu đã 22 tuổi và đang là sinh viên đại học). Thầy giáo nêu đề tài, ví dụ “Hút thuốc lá”. Học sinh tham gia được chia làm 2 phe (bằng cách rút thăm): một phe phải ủng hộ (bảo vệ, thuyết phục) luận điểm “Hút thuốc lá có hại”, phe kia - “Hút thuốc lá có lợi”. Học sinh phải chuẩn bị diễn văn, lập luận, thu thập bằng chứng. Tới buổi tranh luận, mỗi người chỉ được nói trong một khoảng thời gian quy định chung cho tất cả. Thầy giáo làm người điều phối. Các lớp thi với nhau. Những người tranh luận giỏi được nhà trường cho vào đội tuyển đi thi với các trường khác trong vùng, trong tỉnh, liên tỉnh, cả nước v.v. Đó thật sự là những bài học vỡ lòng bổ ích cho các nam thanh nữ tú về cách thể hiện mình, cách thuyết phục người khác, cách tư duy độc lập về nhiều vấn đề, cách lập luận có cơ sở, diễn giải mạch lạc, ngắn gọn, đúng văn phạm bằng một ngoại ngữ, v.v. Tất nhiên đó chỉ là một liên tưởng vẩn vơ của tôi, như thể trong khi nghe tiếng đàn nhị của một người đàn bà hành khất ngồi trước cổng một ngôi chùa tại đảo Phú Quốc thì bỗng dưng tôi lại nhớ tới tiếng violin của Leonid Kogan chơi trên sân khấu nhà văn hoá trường đại học quốc gia Moscow nhiều năm trước, hay như khi đang ăn bún ốc đột nhiên lại thấy thèm rượu vang và pho-mat vậy!
Cuối cùng quý độc giả thử đoán xem ai sẽ có hân hạnh được sắm vai Rumpelstiltskin trong câu chuyện này.
Tokyo 29/10/2009
© 2009 Nguyễn Đình Đăng
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Thậm chí tại cuộc thi piano quốc tế Chopin của châu Á lần thứ 7 (7th International Chopin Piano Competition in Asia) tổ chức tại Nhật Bản vào năm 2006 một thí sinh Việt Nam đã đoạt giải khuyến khích (奨励賞 Encouraging Prize, như đã ghi rõ trên bảng kết quả của các thí sinh hạng trung học). Vậy mà khi về Việt Nam giải này bỗng dưng được hô biến thành giải đặc biệt (特別賞Special Prize) là giải không hề có tên trong cuộc thi này. Giải đặc biệt cố nhiên nghe “oách” hơn giải khuyến khích và cũng… mập mờ hơn. Như thế nếu không phải là háo danh và không thành thực với chính mình và với mọi người thì là gì đ̣ây? Khỏi cần phải lo thêm nhiều rơm cỏ cho rặm bụng, mà cũng chẳng nên đổ tại đánh máy nhầm, bởi ngay cả sau khi đã nhận được thông tin chính xác, chỉ có duy nhất báo Tuổi Trẻ ngày 14/6/2006 là đã cải chính lại.
[2] Đến ngay người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Việt Nam tại các cuộc họp báo (với thời gian khá eo hẹp mà vấn đề thì nhiều) cũng vẫn thường phải nói thêm: “Việt Nam có đầy đủ bằng chứng…” để làm cơ sở cho các khẳng định.
[3] Theo dịch giả Trịnh Lữ và một số bà con của ông, năm đó GS Isaac Katz đã phát hiện ra 2 nhân tài piano có triển vọng xuất sắc của Việt Nam là Đặng Thái Sơn và Trịnh Thị Nhàn – em gái ông Trịnh Lữ, và đã đề nghị phía Việt Nam cho hai người sang Nhạc viện Tchaikovsky tu nghiệp. Song cuối cùng, chỉ có ông Đặng Thái Sơn được đi. Bà Trịnh Thị Nhàn tốt nghiệp đại học âm nhạc tại Nhạc viện Hà Nội (tức HVANQG hiện nay), và hiện sống tại Pháp.
Nếu không có Nhạc viện Hà Nội, ông Đặng Thái Sơn vẫn có thể trở thành pianist vì ông có tài và thực tế là thân mẫu của ông – bà Thái Thị Liên – là người đã dạy ông piano trong suốt thời gian ông học sơ cấp và trung cấp tại Nhạc viện Hà Nội (Xem phỏng vấn của Trịnh Tú tại Lao Động ngày 12/6/2006). Nhưng nếu không gặp GS Isaac Katz và sang học tại Nhạc viện Tchaikovsky, ông Đặng Thái Sơn chắc sẽ không đoạt giải nhất piano councours mang tên Chopin năm 1980. Điều này đã được nói tới nhiều lần và thiết nghĩ đã trở thành sự thật hiển nhiên.
Nếu không có Nhạc viện Hà Nội, ông Đặng Thái Sơn vẫn có thể trở thành pianist vì ông có tài và thực tế là thân mẫu của ông – bà Thái Thị Liên – là người đã dạy ông piano trong suốt thời gian ông học sơ cấp và trung cấp tại Nhạc viện Hà Nội (Xem phỏng vấn của Trịnh Tú tại Lao Động ngày 12/6/2006). Nhưng nếu không gặp GS Isaac Katz và sang học tại Nhạc viện Tchaikovsky, ông Đặng Thái Sơn chắc sẽ không đoạt giải nhất piano councours mang tên Chopin năm 1980. Điều này đã được nói tới nhiều lần và thiết nghĩ đã trở thành sự thật hiển nhiên.
Trước tôi có quen một chị là giảng viên piano của NVHN, trong một lần nói chuyện tôi nhớ chị có nói rằng mẹ của Đặng Thái Sơn không bắt ông ta phải làm gì ngay từ nhỏ và cho tay ngâm sữa hàng ngày để bảo vệ đôi tay. Thực hư việc ngâm sữa thế nào thì không rõ nhưng một nghệ sĩ piano phải giữ gìn “đôi tay ngọc” là điều chắc chắn. Theo tôi, công lao của bà Thái Thị Liên phải xếp hàng công đầu. Nay ông Đăng nhắc đến bà Thái Thị Liên tôi mới nhớ ra.
ReplyDelete@Hưng Quốc:
ReplyDeleteÔng có thể xem bài phỏng vấn bà Thái Thị Liên – thân mẫu của ông Đặng Thái Sơn – do Trịnh Tú thực hiện đăng trên Lao Động ngày 12/6/2006 tại:
http://www.laodong.com.vn/Home/NSUT-Thai-Thi-Lien-So-phan-da-giao-cay-duong-cam-cho-toi/200612/13392.laodong
Tôi trích ra 2 đoạn dưới đây:
“Vào khoảng cuối năm 1955, anh Tạ Phước, Nguyễn Xuân Khoát, Lê Yên, Tô Vũ, Đặng Đình Hưng và bác họp bàn với nhau về việc thành lập Trường Âm nhạc VN. Ngày đó bác là người duy nhất có bằng tốt nghiệp đại học ở nước ngoài, bằng của Viện Hàn lâm Âm nhạc Praha. Có trường thì phải có thầy, phải có học sinh, bác nhớ anh Tạ Phước đã nói như thế và giao cho bác việc thành lập khoa Piano.”
“Ngày đó bác đã nói với bố Hưng của nó (Đặng Thái Sơn) rằng nó sẽ có nhiều triển vọng. Bác dạy Sơn từ nhỏ, đó là điều duy nhất bác phải xin với Ban Giám hiệu nhà trường vì trên nguyên tắc bác là giảng viên hệ trung cấp và đại học.”.
Suy nghĩ mãi về chuyện của ông Đăng và ông Tuệ, tôi nghĩ ra một câu truyện như sau:
ReplyDelete“Giáp và Ất chơi đánh đá lửa. Giáp đánh trước, hì hục đánh đến 100 lần, toát mồ hôi mẹ mồ hôi con vẫn không ra lửa. Nản, Giáp bảo: “Liệu đây có phải đá lửa không mày, tao trông nó như bằng nhựa ấy!” Ất nói: “Mày đưa đây cho tao thử!” Ất đánh đến lần thứ 3 thì lên lửa. Giáp cười: “Thì ra đá lửa thật, chắc nó ẩm nên tao đánh 100 phát nó mới ấm lên, cố thêm 3 nhát nữa là được, tại mày may thôi”. Ất nhếch mép: “Mày cứ đùa, mày không biết đánh thì có.” Giáp, Ất cãi nhau qua lại rồi lao vào đánh nhau đến sứt đầu mẻ trán.”
Bỏ qua sự so sánh (nếu) có chiều khập khiễng về nghệ sĩ ưu tú của “chúng ta”, tôi cho rằng, mọi việc đều nên xét theo chiều logic, định tính nhất có thể. Và có lẽ thật đơn giản là, ai bật được lửa lên là công người đó. Đây chính là cách “xử” của ông Đăng, nó mang nặng tính định tính hơn là tính định lượng của ông Trịnh Hữu Tuệ. Tuy ông Tuệ có cách phản biện nghe (có vẻ) hay hơn.
Lẽ ra tranh luận công thuộc về ai là điều không cần thiết và có điều khôi hài, vì như tôi nói công đầu phải thuộc về bà Thái Thị Liên thì cả HVANQGVN và Nhạc viện Tchaikovsky đều phải “nghỉ”, thế thôi. Tôi hiểu vì lý do HVANQGVN đã “vơ vào” cho mình (không hiểu vì lý do PR hay cái đặc tính “nổ” của người Việt) nên ông Đăng mới lên tiếng. Tôi xin chia sẻ với ông Nguyễn Đình Đăng về những lý lẽ của ông, và một điều nữa, “dây dưa” với báo chí chính thống VN “oải” lắm. Tôi cũng đã có thử đôi lần nhưng vì nó “chuối” quá mà tính tôi thì không kiên nhẫn nên bỏ cuộc. Dù sao cũng chúc ông may mắn.
Cảm ơn ông Hưng Quốc đã kể câu chuyện thú vị. Tôi xin mạn phép được cải biên câu chuyện của ông như sau.
ReplyDeleteGiáp thu thập được rất nhiều đá để ghè lấy lửa, nhưng ghè mãi mà không ra lửa. Ất đến đưa mắt liếc qua các hòn đá rồi nói:
- Đá của mày hầu hết là đá vứt đi, không phải đá lửa, trừ mỗi hòn này. Mày đưa hòn này tao ghè thử xem có ra lửa không.
Giáp nói:
- Tao ứ cho mày hòn này đâu vì tao ghét nó. Tao nhặt được nó vì có đứa dùng nó ném vào đầu tao. Song tao cũng đã ghè nó hàng ngàn lần rồi mà ứ thấy gì cả.
Ất bảo:
- Chỉ ghè không thôi thì mày có ghè đến cụt tay cũng không ra lửa. Dù là đá lửa cũng còn phải biết cách xử lý, biết cách ghè thì mới ra lửa. Nếu mày không cho tao thử, tao sẽ vứt hết cái đống đá mày nhờ tao ghè thử hôm qua đi.
Giáp đành phải đưa hòn đá cho Ất. Ất đem hòn đá về, mài những chỗ lởm khởm đi, chỉ giữ cái lõi, rồi gửi hòn đá đi tham dự “Cuộc thi đá lửa quốc tế”. Tại đây các hòn đá lửa từ khắp năm châu được tập hợp lại cho người ta ghè. Ghè ba phát hòn đá của Ất toé lửa đỏ. Có một hòn đá khác cũng ghè 3 phát thì toé lửa xanh trong khi các hòn còn lại phải ghè tới 4, 5 phát mới ra lửa. Tuy nhiên đa số thành viên trong hội đồng giám khảo thích nhìn thấy lửa đỏ, nên hòn toé lửa xanh bị loại. Việc này làm một ủy viên hội đồng ghè đá tức giận tuyên bố hòn toé lửa xanh mới đúng là đá lửa thứ thiệt, và đùng đùng bỏ ra về. Hòn của Ất đoạt giải nhất.
Nghe tin này Giáp tuyên bố:“Hiện tượng hòn đá của Ất phát ra lửa đoạt giải nhất tại cuộc thi ghè đá quốc tế là thành tựu nổi bật trong sự nghiệp luyện đá của tao!”
Tôi thực sự thất vọng khi thấy anh Đăng không những khen câu chuyện ngớ ngẩn của ông Hưng Quốc – một người rõ ràng là mù tịt về piano – là “thú vị”, mà lại còn đưa ra một “cải biên” rùng rợn không kém.
ReplyDeleteTôi xin hỏi anh Đăng thế này: giả sử chính Đặng Thái Sơn nói rằng giải nhất của ông là thành tựu của cả Nhạc Viện Hà Nội lẫn Nhạc Viện Tchaikovsky, thì anh có công nhận không? Anh trả lời xong câu này, chúng ta bàn tiếp. OK?
Anh Đăng nên ý thức rằng có những người biết rõ về những gì anh nói hơn anh. Họ chưa lên tiếng mà thôi. Vì vậy, anh nên lưu ý câu của Lincoln: You can fool some of the people all of the time, and all of the people some of the time, but you can’t fool all of the people all of the time.
Ông Tuệ thật là giận quá hóa mất khôn. Câu truyện cỏn con mà tôi đưa ra xin được giải thích thế này. Tôi chỉ lấy một ý của ông Đăng là “Công của Đặng nên thuộc về Nhạc viện Tchaikovsky” (các ý khác tôi miễn bình, sợ theo nó mệt), và ông Tuệ Phản phản hồi với rất nhiều gạch đầu dòng nhưng tôi cũng chỉ quan tâm đên một cái, đó là “nó nên là thuộc về HVANQGVN”. Và cho dù tôi chả biết cái đàn pi-á-nồ mặt mũi ra làm sao thì bài phản hồi vừa rồi của tôi cũng chả có tí tị tì ti xi-nhê ảnh hưởng gì cả. Tôi cũng nói thật với ông Tuệ rằng, đúng là tôi không biết gì về pi-á-nồ, ông “trông phản hồi mà bắt hình dong” giỏi thế cơ chứ (song ông nói tôi “mù tịt/ngớ ngẩn” rõ ràng có ý khinh thị nhau đấy nhé, trong tranh luận thì nên bớt cảm tính đi, tâm mờ thì ý không sáng được đâu). Ở một cuộc debate đầy sự phỏng đoán về những điều trừu tượng thì càng phải nên bớt cảm tính đi, thưa ông Tuệ (không tin ông cứ thử đọc lại hai bài gần đây của mình xem). Nhưng tôi hiểu, ông có tiền sử fallacies nên tôi cũng không quan tâm lắm. Nhân thể, câu dẫn của Lincoln ông dẫn thật hay, ngang tầm Klemperer. Về tranh luận, tôi đọc cuốn “Suối nguồn” của Ayn Rand, trong đó có một nhân vật Ellsworth Toohey, hắn là một con “quái vật” về ngôn từ, hồi nhỏ hắn luôn thắng trong các cuộc debate ở trường, hắn có thể sau khi thắng ở đề tài “Hút thuốc có hại” nhưng ngay sau đó cho dù có đảo ngược lại đề tài, hắn vẫn thắng ở “Hút thuốc không có hại”. Khi trưởng thành, hắn là một nhà phê bình kiến trúc, các công ty kiến trúc thở dài khoan khoái khi có một bài hắn viết về mình, băn khoăn bứt đầu dứt tóc khi lâu lâu không thấy hắn đả động gì đến. Bằng ngôn từ của mình, hắn chôn vùi, đầu độc những tài năng như Roak, tình yêu tinh khiết của anh, cả những công trình kiến trúc dù đang còn dang dở, sự cả tin khờ khạo của chính cháu gái mình..Nhưng cuối cùng những tài năng thật sự, tình yêu trong sáng, những điều đáng tin nhất của chính bản chất tự nhiên đã là một debater vĩ đại nhất đánh bại hắn. Nếu có thời gian rảnh ông thử tìm đọc xem sao, tôi hiểu ông là một người rất ưa debate, nếu ông giỏi tiếng tây thì cuốn đó là “The Fountainhead – Ayn Rand”, thưa ông.
ReplyDeleteỞ ta có một câu nói tuy ngắn hơn nhiều nhưng cũng ngang tầm câu Lincoln của ông, cũng xin dẫn để làm lời kết cho ông: “Một tay không che nổi trời”
Đây nguyên là phản hồi của blogger có nick là minhthanh gửi vào bài của Trịnh Hữu Tuệ “Trả lời một số điểm trong bài viết gần đây nhất của Nguyễn Đình Đăng“. Tôi mạn phép copy lại đây vì nó liên quan đến bài viết nói trên của tôi.
ReplyDeleteminhthanh nói:
02/11/2009 lúc 11:41 sáng
“Giả sử như anh Đăng nghiên cứu cái gì đó thành công ở Riken, khi đó Riken sẽ đăng ký xin bản quyền phát minh, không lẽ lúc đó cái trường cấp 3 anh Đăng đã từng học ở VN cũng nhảy vô đòi chia phần cái bản quyền vì có công đào tạo ra một tên Nguyễn Đình Đăng làm rạng danh cho đất Nhật à.
Ôi bà mẹ VN, muôn đời vẫn yêu, vẫn kính, nhưng mà bà mẹ đâu biết rằng thằng anh cả trong nhà nó ôm mấy thằng em quăng trái ra đường từ lúc còn đỏ hỏn cho mấy bà mẹ ngoại quốc nuôi dưỡng đào tạo nên người. Thằng con nhỏ đó lớn lên thành danh nơi xứ người, nó vẫn coi mẹ VN là bà mẹ sinh ra cho nó hình dạng con người, vẫn một lòng tôn kính bà nhưng bảo nó vong ân bội nghĩa với bà mẹ nuôi ngoại quốc đã dạy nó thành người, từng dạy nó đừng trở thành thằng bán nước, hại dân, ăn cắp trên xương máu đồng bào như thằng anh cả của nó ở nhà thì làm sao nó làm được.”
Tôi thấy những ý kiến của Nguyễn Đình Đăng giản dị, dễ hiểu, cho những nguồn thông tin chính xác về giải thưởng âm nhạc để người đọc khỏi quá tự huyễn về các thành tích nói chung hiện nay của Việt Nam. Bệnh tự huyễn, bệnh háo danh, bệnh thành tích, bệnh có ít xít ra nhiều, thùng rỗng kêu to, ếch ngồi đáy giếng… đã được tổng kết từ lâu, bằng các nhà văn hóa và các trí thức xịn của Việt Nam hẳn hoi. Việc này khỏi nói lại cho mệt mỏi.
ReplyDeleteCác phản biện của Trịnh Hữu Tuệ dù rất “cố gắng”, nhưng vẫn không thể bao biện cho cả một thực tế giáo dục và trạng thái xã hội rất kém cỏi hiện nay ở Việt Nam.
Về Học viện Âm nhạc Quốc gia VN thì có thể mạnh dạn mà nói rằng hầu hết các nghệ sĩ có giải thưởng âm nhạc ở nước ngoài và có một chút tên tuổi như Đặng Thái Sơn, Tôn Nữ Nguyệt Minh, Bùi Công Duy… đều phải du học hay tu nghiệp ở nước ngoài. Chưa từng có người nào chỉ toàn học trong nước (sản phẩm nội địa) mà thành danh quốc tế.
Tình trạng hiện nay vẫn vậy, và còn có phần sa sút hơn ở chỗ Học viện đang theo xu hướng mở rộng (”xã hội hóa âm nhạc” gì đó), tức là đầu vào ngày càng dễ dãi, lấy đông học sinh. Nhưng hết sơ cấp, số học sinh đã rơi rụng khá nhiều, theo đuổi lên trung cấp là một ít người sức học tàm tạm, có cố gắng, nhưng rồi cũng chẳng thành gì, lại bỏ tiếp. Lên đại học âm nhạc chỉ còn rớt lại vài ba người, quá ít ỏi, chẳng xuất sắc, khiến thày cô cũng phải buồn bã chán nản. Lý do duy nhất: những học sinh có một chút năng khiếu đều đã được gia đình họ tìm mọi cách cho đi học nước ngoài từ sơ – trung cấp gì đó (13- 17 tuổi), theo mẫu hình Bùi Công Duy, Ng Thúy Quỳnh, Ng Bích Trà, Ng Hoàng Linh và nhiều ngườ khác… Tại sao như vậy ? Trịnh hữu Tuệ tự hiểu.
Tình hình bên ngoài trường nhạc cũng hoàn toàn tương tự. Các bậc phụ huynh đang tìm mọi cách để cho con em mình khỏi phải học đại học trong nước (phí tiền, phí thời gian, chất lượng kém). Có nhiều gia đình thậm chí liều lĩnh bán hẳn nhà đang ở để lấy tiền đầu tư cho con du học (bố mẹ thuê nhà cấp 4 hoặc căn hộ rẻ tiền để ở tạm)…
Trong hoàn cảnh đất nước như vậy, những ý kiến cảnh tỉnh xây dựng kiểu Ng Đình Đăng sẽ là cần thiết và hữu ích hơn là sự vuốt ve xoa dịu kiểu Tr Hữu Tuệ.
Thiết nghĩ, có thể kết thúc việc tranh luận ở đây, không lại bị kêu “Khổ lắm, biết rồi, nói mãi”.
Bác Tuệ có lẽ là người được chọn làm đối tượng ưa thích nhất cho một số người hiểu nhầm. Khi bác phê bình một sự im lặng nhất định của một người lẽ ra không cần và không nên im lặng về vấn đề nhất định đó thì lập tức có một số người cho rằng bác phê phán sự im lặng nói chung của tất cả những ai đang im lặng. Thế là bác được mang mác “dân chủ quá khích”, rất là gần gũi với mác “chống cộng cực đoan”.
ReplyDeleteLần này bác phê bình một nhận định nhất định của ông Nguyễn Đình Đăng về Nhạc viện Hà Nội, liên quan đến một trường hợp cũng rất là nhất định là Đặng Thái Sơn, thì lại có người cho rằng bác đang… “vuốt ve xoa dịu”, “bao biện cho cả một thực tế giáo dục và trạng thái xã hội rất kém cỏi hiện nay ở Việt Nam”. Thế là bác sắp được cái mác… “tuyên truyền không công cho chính quyền VN” đấy, không khéo sắp có người hỏi bác có được phía VN… thuê viết bài phản biện ông Đăng không.